Praza do Souto

Praza do Souto

miércoles, 5 de julio de 2017

Un mercader chamado Diego Filipe

Un mercader en terras mexicanas.

Coa chegada do calor á nosa terra,  non podemos evitar pensar nesas esperadas vacacións a inmensa maioría dos veciños, aínda que outros sexan os que viven a época do ano con máis traballo …
Imaxinamos as tardes de praia, praias con calor ateigadas do cheirume do noso mar, longos paseos á tardiña, … algúns posiblemente, collerán a maleta e marcharán lonxe, a terras exóticas e lonxanas coma por exemplo … México?.
Hoxe vou falar dun emigrante, un emigrante de fins do século XVII porque sí queridos veciños/as, semella que o xen emigrante dos “sanmiguelenses” venche de hai tempo.
Diego Filipe López Bolaño era un mozo do pobo, fillo de  Gabriel López Bolaño e de Inés Fernández de Moreda (apelidos de sobra coñecidos por todos non?). Diego Filipe pasou a infancia no pobo xunto cos seus irmáns Antonia Fernández de Moreda e Gaspar López de Bolaño, eran épocas nas que os varóns polo xeral adoptaban o apelido do pai e as mozas a da nai…
Decidiu de moi novo, non sabemos a idade exacta, emigrar na busca de fortuna nos novos territorios conquistados por Juan de Tolosa no 1555 concretamente emigrou a El Sombrerete no estado Zacatecas, México.

    Naquel estado, este conquistador español cunha comitiva composta de españois, frailes franciscanos e indíxenas aliados, se asentou, nacendo así o Real e Minas do Sombrerete.  
     A importancia deste lugar aumentou no século XVII ao establecer unha Real Caixa na que ademais de recadar os “quintos reais”(tributo que consistía no pagamento da quinta parte ao rei no momento de capturar unha presa ou descubrir un tesouro) fundíanse minerais procedentes  de rexións como Chihuahua ou Sinaloa.
Nas orixes desta nova cidade,  as fontes de riqueza debéronse á riqueza arxentífera mais  a sociedade que xurdiu nesta rexión aplicou recursos para  favorecer sobre todo o comercio e a agricultura.
Naquela vila Diego Filipe acadou unha certa fortuna, mais  a morte sorprendeuno  no 1686,  pero antes da súa defunción, decidiu facer testamento nomeando como únicos sucesores de 766 pesos aos seus irmáns: Antonia  daquela casada con Santiago García e que residían en San Miguel, e Gaspar que daquela residía en Vilaframil.
O curioso desta historia é que antes de morrer asegurouse de que o seu desexo fora cumprido enviando a súa herdanza  nunha nave de azogue ( mercurio  que se usaba para tratar a prata) que estaba ao cargo do Almirante Don Francisco Navarro.
O caso foi que os irmáns para lograr cobrar a herdanza levounos a preitear polos bens do finado dende o 1686 ao 1697.
Unha vez recibido en España a cantidade de 766 pesos, publicouse en varias igrexas da nosa comarca  o anuncio de que se buscaba aos herdeiros do mercador co fin de que cobraran a herdanza. Moitos chamáronse a esa suculenta cantidade, pero tan só os  irmáns, tras presentar as partidas de bautismos acadaron facerse herdeiros da fortuna.
Aquí a transcrición do arquivo dixitalizado feita por Tino de Marchante que atopamos no arquivo histórico de Indias.




Año de 1686

Herederos de Diego Felipe, difunto en Indias, natural de San Miguel de Reinante, obispado de Mondoñedo, difunto abintestato en las minas de Sombrerete.


La cobranza de 766 pesos que vinieron en las naos de  azogue, al cargo del almirante Don Francisco Navarro.

Vicente Ramirez de Aguilar en nombre de Santiago García marido y conjunta persona de Antonia Fernández de Moreda, vecinos de la Feligresía de Santiago de Reinante, calendario de San Cosme de Barreiros y en nombre de Gaspar López Bolaño vecino del lugar de Villaframil, feligresía de Santa Ulalla da Devesa del condado de la Villa de Ribadeo, digo que como consta  de la certificación dada por la contaduría principal de la Casa que presento (?) en debida forma por bienes de Diego Felipe difunto en Indias vinieron a esta Real Casa en los navios de azogue que ultimamente llegaron a los Reinos a cargo del Almirante Don Francisco Navarro setecientos y sesenta y seis pesos y para que mis partes pidan lo que les convenga sobre tal cobranza de dicha cantidad como herederos que son del dicho difunto.


A Vssa. (vuestra señoría?)  pido y suplico mande se despache carta de diligencias a la naturaleza de dicho difunto para el efecto referido pido justicia.

Vicente Ramírez

Auto
Despachese la carta de diligencias que la parte pide en la forma que acostumbra, lo . .. . . . . presidente y oidores por . . . . de la Real Audiencia de la Casa de Contratación de las Indias de esta ciudad de Sevilla, en ella en trece de mayo de mil seiscientos ochenta y seis años.

Ante mi Juan García



Don Joseph Bernardo de la Parra factor juez oficial por Su Majestad de la Casa de Contratación de la Indias certifico que en un testamento signado y firmao por Don Francisco de Prado escribano de Su Majestad y del juzgado de bienes de difuntos de Guadalajara que en forma de carta-cuenta se trajo en los navíos del azogue que por julio del año pasado de seiscientos y ochenta y cinco llegaron de la provincia de Nueva España a estos Reinos a cargo del Almirante Don Francisco Navarro que contiene diferentes partidas que por bienes de difuntos de dicho juzgado se remitieron en los dichos navios entre las cuales está una del tenor siguiente:

Por bienes de Diego Felipe, mercader de Simbrerete donde murió abintestato sin contar de su naturaleza mas de que no fue casado y ser de los Reinos de Castilla en los de Galicia setecientos y sesenta y seis pesos.     766 p

Y para que así conste doy esta certificación a pedimiento de Bicente Ramirez de Aguilar, procurador de esta Real Audiencia en nombre de su parte. Sevilla treinta de abril de mil seiscientos sesenta y seis años.

Joseph Bernardo de la Parra


Vicente Ramírez de Aguilar en nombre de Santiago García marido y conjunta persona de Antonia Fernández, vecinos de la feligresía de San Miguel de Reinante de la jurisdición y calendario de San Cosme de Barreiros y de Gaspar López vecino del lugar de Vª framil feligresía de Sta. Eulalia da Debesa del condado de la Vª de Ribadeo obispado de  Mondoñedo en el Reino de Galicia en los autos sobre la cobranza de 766 pesos que por efectos de Diego Felipe que murió en Indias vinieron a esta Real Casa en los navíos de azogue del cargo de Don Francisco Navarro = presento en debida forma la carta de diligencias  por Vssa. despachada por donde consta haberse publicado en tres iglesias de forma que todos tuvieron noticias y respondieron no tener derecho a dicha cantidad y que quien lo tiene son mis partes = y también consta por la información que presento y juro como son los únicos e inmediatos herederos de dicho Diego Felipe como sus hermanos que consta de la fe de su bautismo que viene con dicha información y que los padres hicieron testamento verbal instituyendo por herederos a todos tres hermanos = Suplico a Vssa. se sirva de adjudicar a mis partes la dicha partida y que la pueda recibir y cobrar Luis Rodríguez vecino de esta ciudad en virtud del poder general que presento pido justicia.

. . . de Vallegera y Navalón


Por presentado los recaudos (?) y traslado al fiscal . . . .. presidente y oidores   . . de la Real audiencia de la Casa de Contratación de la Indias de esta ciudad de Sevilla (?)  en ella en veinte de julio de seiscientos ochenta y seis.

Ante mi Juan García