Praza do Souto

Praza do Souto

jueves, 9 de agosto de 2018

Inocencio González Remior

Inocencio González Remior naceu en San Miguel de Reinante nos primeiros anos do século XX . Era un dos seis ou sete fillos e fillas que tiveron o matrimonio formado por Gervasio González e Ramona Remior. Gervasio, era carpinteiro, e a el se deben gran parte dos traballos e obras de carpintería de nosa igrexa parroquial durante os primeiros anos do século pasado.

Inocencio González formou parte da abondosa riada de xente nova que dende mediados do século
XIX e no primeiro terzo do XX, provistos dun lixeiro equipaxe e empurrados pola falta alternativas e polo “efecto chamada” doutros veciños que acadaran o éxito, un día collían camiño cara aos portos de Vigo ou da Coruña para embarcar nas numerosas navieiras que mes tras mes facían o recorrido rumbo aos portos da Habana, Rio de Xaneiro, Montevideo ou Bos Aires.

Inocencio atopábase na Habana no ano 1927. Formaba parte da directiva da “Sociedad de Hijos de San Miguel y Reinante”. Na xunta xeral de socios dese ano, como secretario da mesma dirixiu a palabra aos asistentes para expoñerlles os traballos realizados durante o exercicio. Empezou dicindo que lle correspondía facelo por terceira vez e que animaba a tódolos socios a tomar o impulso necesario para loitar con entusiasmo polo auxe e a grandeza “de nuestra querida Sociedad”. Fai unha lembranza do nacemento da mesma, vinte anos atrás:

Me recuerdo, era yo muy niño, y allá en los pueblos que a todos nosotros nos han visto nacer, oía hablar de esa obra que todos consideraban casi fantástica. Había críticas para sus organizadores e infinidad de adjetivos. Y aquellos que así hablaban (gentes torpes, ignorantes), no acertaban a creer que aquella obra se convirtiera en realidad y llevara a aquellos pueblos el bien que hoy están palpando. Y no sabían que aquellos sus hijos y hermanos, con voluntad de hierro, vencerían todas las dificultades, allanarían todos los obstáculos...”

Di tamén que aqueles homes

...a los que luego se fueron unieron más, han luchado con denuedo, y echando a un lado todas las críticas y detiperios (sic) que en contra de ellos se levantaban, llevando impresas en sus corazones las palabras “fe y adelante” han conseguido lo que anhelaban, levantar un edificio que dotado de competentes profesores, llevara a aquellos infelices criaturas el preciado pan de la instrucción de que estaban tan necesitados...

...Hoy habrá algunos que crean que la empresa a llegado a su fin, puesto que ya los niños tienen colegio a donde ir a estudiar. Pero no es así. Esta Sociedad a medida que los tiempos avanzan, necesita más cada día, y necesita nuevas fuerzas para seguir luchando...”

Cinco anos despois, sabemos que este emigrante ilustrado está de volta en San Miguel, con dúas fillas de corta idade, Herminia e Silvia, e poida que tamén sin unha perna, ou coa grave doenza que ó obrigaría a súa amputación.


Adicase a facer escola particular na galería da casa do seus pais, alí recordan os seus familiares o vello baúl traído de cuba e, neste caso, non con roupa, senón
con moitos libros, libros de escola. Amais desta actividade Inocencio escribe para o semanario LAS RIBERAS DEL EO de Ribadeo. Entre os anos 1932 e 1936 as súas colaboracións co semanario son numerosas, unhas firmadas co seu propio nome, e outras como El Corresponsal si se trataba de crónica de actualidade sobre eventos acontecidos en San Miguel. Escribia algún artigo de opinión limitado ó ámbito local e contos sin transfundo político, nin social nin relixioso, co simple fin de entreter, mostrando en algún pasaxe certa picaresca e galantería no tratamento ao xénero feminino e tendo en conta as normas da época con respecto á moral, a educación e as boas costumes. Tamén escribe poemas e cantigas publicadas no mesmo semanario. Os seus artigos e poemas están escritos indistintamente en castelán e en galego.

Estamos a finais de 1932 coa Segunda República en marcha. Anos en que algunhos autores calculan entre un 30 a un 50 por cento o índice de analfabetismo en España; mais de millón de medio de nenos sin escolarizar e un déficit de mais de 25.000 escolas. Anos de novas regras laborais e sociais moi protestadas, que trouxeron consigo numerosas folgas, temas estes que o noso veciño non tocaba nas súas colaboracións co semanario ribadense. E neste contexto, chegou un día en que Inocencio González tivo necesidade de contestar, de explicar por que nos seus traballos non abordaban os temas políticos-sociais; e deu unha resposta a tal feito. Fíxoo publicamente, en forma de novo artigo recollido no citado semanario. No exemplar do día 11 de marzo de 1933 pódese ler:

CONTESTANDO
Con frecuencia me preguntan algunos amigos por que no escribo algo de política, y a esos amigos contesto, esperando que esto les sirva de satisfacción.
Podría ser muy breve y en pocas palabras decirles el porqué de este alejamiento; pero es preciso que les diga algo más.
No escribo de política, por que ésta, en las condiciones que está en el mundo entero, en vez de llamar mi atención para que me inmiscuya en ella, me resta cada vez mas ánimos de hacerlo.
No escribo de política porque no podré hacerlo mientras existan “señores” y “vasallos”.
Mientras existan seres que obliguen a sus semejantes a descubrirse cuando pasan a su lado, y hacerles la reverencia, no escribiré de política.
No escribo porque mientras existan hombres que siguiendo costumbres de la antigüedad, amenazan a aquellos que no piensan como piensan ellos, sin que ellos mismos sepan muchas veces como piensan, no podré hacerlo.
No escribo, por que los políticos (salvo raras excepciones) no buscan otra cosa que su propio bienestar, o la defensa de intereses propios, que a nadie mas que a ellos interesan.
Yo, que me hice en un ambiente de libertad y democracia, no puedo escribir de política, por que no puedo concebir que en una república que en el artículo primero de su Constitución se dice de trabajadores liberal y democrática, existan tratamientos de usía en escalas tan fabulosas.
Mientras no desaparezcan todas estas cosas, a mi entender malas; mientras el rico no deje de avasallar al pobre; mientras los “políticos de cartel” no desaparezcan dejando los puestos a ciudadanos que trabajen por el bien de sus semejantes, sin ser movidos por el interés del lucro personal; mientras los ciudadanos no piensen todos con idea propia haciéndose responsables de sus actos, y se dejen de actuar influenciados por ideas ajenas, mientras no haya tan solo ciudadanos sin enojos ni rencores; mientras no exista igual respecto para el pobre que para el rico; mientras no desaparezca la hipocresía que cubre tantos rostros; mientras que unos ostenten grandes lujos, ganados muchas veces a costa del prójimo, consintiendo que otros a su lados lloren sus miserias, y aun gozosos de verlos padecer, no podré escribir de política, por que al hacerlo, tendría que claudicar, y burlar mis sentimientos y eso tan solo lo hacen los canallas y traidores.
Cuando desaparezcan, repito, todas estas cosas trataré de complaceros, pero para entonces puede ser que ya no esté en el mundo vuestro amigo y de todos.
INOCENCIO GONZÁLEZ

Poden ser obxecto de debate os motivos que expón, pódese pensar que con esa visión da sociedade o que debía facer era participar activamente e intentar cambiala da forma que el sabía facelo, escribindo... en todo caso esta foi a sua explicación que non deixa lugar a dúbidas; e tiña bastante claro que tería que pasar largo tempo para cumprirse esas condicións, tempo que presentía que non desfrutaría neste mundo para velo. Fora como fose, si Inocencio vivira unha longa vida vería días mais aciagos na historia do País... e novas normas que non lle ian facilitar precisamente a publicación de artigos da temática do precedente, nin semellantes.


Si se mostraba mais belixerante era a hora de tratar actitudes e comportamentos no eido local, ben do Concello ben dos veciños en pro ou en contra do que el consideraba avanzar na modernidade e o progreso do pobo e a sociedade na que vivía.

No artigo que publicaba en marzo do 1933 despois de sinalar o turismo como unha das maiores fontes de ingresos e afirmar que tiñamos dúas das mellores praias da costa, lamentábase do abandono da mesmas por parte dos compoñentes do Concello, secundado polos veciños que non sabían ver os danos que ese abandono ocasionaba. Preguntábase porqué o Concello non reunía ós veciños de San Miguel e lles facía ver os beneficios que reportaría facer boas vías de comunicación a ditas praias.

...Sé que a esto podrán contestar que ya tenemos una carretera que desemboca en la Pasada. Sí, es cierto que la tenemos, pero no es menos cierto también que para bajar de dicha carretera a la playa hace falta ser acróbata, cuando tan facilmente se podía bajar con comodidad, arreglando un poco el camino que por la orilla del mar sale a la izquierda...

Non se imaxinaba Inocencio González os anos que terían que pasar para facer o acceso fácil a praia da Pasada pola marxe esquerda, mentres que o acceso seguía a facerse en plan acrobático, por onde hoxe están as escaleiras... pero sin escaleiras!.

...Y lo mismo sucede con la Area-Longa, esa inmensa llanura de arena, que baña a San Miguel y a Reinante y que, si por la parte de Reinante está bien atendida, por la nuestra está completamente abandonada, por el solo hecho de no hacer un ramal que partiendo de la carretera de la Pasada por Preguntoiro, fuese a dar a dicha playa.

Si; pedía a estrada que vai a Arealonga. E neste caso viu cumpridos os seus anhelos só tres anos despois. O 30 de maio do 1936, mostraba a súa ledicia no artigo que publicaba o semanario Ribadense:

Si señores, estoy satisfecho y mucho porqué ya se está viendo coronado por el éxito uno de mis mayores desvelos desde mi llegada a este bello rincón llamado San Miguel. Y además de satisfecho, contento, porque aunque sea inmodestia e sido uno (tal vez el que más) de los que hemos luchado por la consecución de la obra que motiva estas líneas.
[…]
Si señores, si; ya hay carretera, conseguida por el brío de unos que no se han dejado abatir por las triquiñuelas puestas en vigor con el fin de hacer parar las obras; el tesón de los vecinos todos que han trabajado sin descanso, y el amor al pueblo de los que, gratuitamente, han cedido de sus fincas el terreno necesario para la explanación. Hecha ésta como ya lo está, ahora falta poco, esperamos no se hará tardar el día en que lo veamos hecho. Animo pues y dejar que los inconformes con el progreso del pueblo sigan queriendo interponerse, que serán siempre aplastados por el peso de la razón, que, en este caso acompaña a los que con un entusiasmo sin igual vienen trabajando en una obra tan beneficiosa para todos.

Cronoloxicamente este foi o último artigo que encontramos de Inocencio González, inda que non temos constancia documental, algunhas achega verval fainos pensar que non sobreviviu máis aló dos anos da guerra.


No que respecta as súas cantigas e as poemas, recollemos unha ducia de composicións que responden a distintos estilos poéticos. Escribe varios himnos: a República en abril de 1933, ¡ESPAÑA...! (en el 14 de Abril); a terra asoballada, NOVO SOL (abril de 1934); ao seu pobo de San Miguel, ¡POBO QUERIDO! (xuño de 1934); Outras son de carácter intimista, con sentimento, que rozan o xénero dramático: TODOS CANTAN (decembro de 1933) adicado a sua nai (a miña nai, que como eu sofre ela tamén); O BARCO SEGUÍA (xullo de 1934), que toca o tema da emigración; MALA FOLA (setembro de 1933), que nos recorda o estilo rosaliano de Negra Sombra; EL PÁJARO ENAMORADO (xuño de 1935)a un amor que non puido ser.

E deixamos para o remate dúas composicións que el escribiu para ser cantadas: MIÑA RULIÑA (xaneiro de 1933), na que o autor nunha anotación aclara : “Axustada a muiñeira número 4, orixinal do cibdadán, Manuel Casal, é dedicada a Isabel Ramos”, DIA DE FESTA (febreiro de 1934), que el subtitula Foliada.

Estas pezas sabemos que foron interpretadas en varias ocasións polo coro de Ribadeo Cantigas d'a Mariña dirixido en ese momento polo mestre Leonardo F. Reinante.

Las Riberas del Eo, a publicación de onde recopilamos toda esta historia, o 21 de outubro de 1933 recolle a programación de dúas funcións musicais no Teatro ribadense. “Actuará o Coro Cantigas d'a Mariña con un interesante programa, en el que figuran las obras de nuestros amigos D. Fernando Salgado LA DESPEDIDA e MIÑA RUÑIÑA de D. Inocencio González, con música del director del coro D. Leonardo F. Reinante.” Á semana seguinte o periódico felicita ao coro e aos autores das pezas polo éxito conseguido.

En canto á foliada DIA DE FESTA temos dúas referencias sobre a sua interpretación nun acto público. En abril de 1935 anunciase un “magno festival”, coincidindo co paso por Ribadeo do coro lucense Froles e Silveiras.

Ambos (coros) harán una selección de las mejores obras de su repertorio, tanto en alalás como obras polifónicas, a fin de brindar al público una noche de arte gallego, que perdure por mucho tiempo en los corazones ribadenses.
Mais adiante entre o repertorio que interpretará o coro de Ribadeo figura
...la foliada DÍA DE FESTA cuyos autores, bien conocidos de nuestro público, son D. Fernando Salgado Valdés, que ha hecho para la obra una música variada, sin salirse del género alegre, y D. Inocencio González autor de esta letra picaresca sin salirse de los límites que la prudencia aconseja.

E para rematar, o último domingo de agosto do mesmo ano o coro de Ribadeo trasladouse a vila de Castropol para actuar no Teatro-Casino e render un homenaxe de gratitude “al constante benefactor de este coro, a la par que gran músico y compositor Don Fernando Salgado Valdés.” Na parte final da velada a agrupacióninterpretou “tres obras orfeónicas de las que es autor de la música el señor Salgado Valdés : LA DESPEDIDA, de la que es autor Don José A. De Soto; O PASTOR, de Don Conrado Villar y DIA DE FESTAde Don Inocencio González.

Inocencio González Remior morreu novo despois de padecer enfermidade e de perder a sua muller tamén en idade temperá. A xente que o recorda e que nos puido falar del, falan dun home que en días de bo tempo sentábase debaixo da figueira da casa familiar a prácticar o que debía ser a sua afección favorita, ler e escribir.
Recollemos aquí tan só unha das súas composicións, un himno dedicado o seu pobo, ao pobo de San Miguel, publicado en LAS RIBERAS DE EO o 2 de xuño de 1934