Esta rede xiraba en torno ás principais cidades episcopais, que á súa vez eran a cabeceira de cada unha das sete provincias galegas da época.
O século XVIII iniciase en España coa chegada dunha nova dinastía, os Borbóns (de orixe francés), que introducirían unha serie de medidas renovadoras que afectarían a aspectos culturais, económicos e científicos en todo o país.
Nestes momentos ponse en evidencia a precariedade do sistema viario español, pero terán que pasar uns anos, ata o reinado de Fernando VII cando xurde o Real Decreto do 10 de xuño do 1761 que se expediu co fin de facer camiños retos e sólidos en España, que contribuirían enormemente ao desenvolvemento do comercio interior, sobre todo da costa coa meseta española.
Do norte sairía rumbo ao interior pescado e carbón que se cambiaría por embutidos, produtosd e matanza e produtos de secano que viaxarían a súa vez ao norte.
Nestes intres comeza a desenvolverse a actividade dos “maragatos” que empregarían estes camiños para transportar a súa mercadoría, primeiro usando reas de mulas e posteriormente carros tirados polas mesmas, os arrieiros.
Con este real decreto realizáronse modificacións a escala territorial, sendo estes camiños urbanizadores e organizadores do terreo.
Na metade do século XVIII existían varios tipos de camiños “Camiño Real de primeira orde con 28 pes de ancho, camiños de segunda orde 12 pes de ancho e os veciñais que eran para o paso de carros, cabalerías… os empedrados, estradas (con lousa) e os camiños de terra.
O camiño real por San Miguel, entraba no pobo polas Pasadas unha vez pasado o Foro, seguía polos Campos ata a chegar ao Chalet Vello ou Villa Julia. Cruzaba a xeral e seguía polo camiño que hai por detrás da casa de José da Anuca. O seu recorrido seguía paralelo por riba da carreteira xeral para ir desembocar ao Souto, á casa de Presenta.
Coincide un treito coa xeral, ata a altura do actual Vendabal, aquí ía por detrás do actual edificio continuando por detrás do Cuplé ata a serra abandonando o pobo polo camiño que vai ao Canteiro.
Este traxecto queda constatado mediante o estudo de diversas escrituras aportadas por distintos veciños.
“Año de 1827 en el lugar nombrado Dos Campos, el norte en el Camino real que va a Ribadeo…”
“Año de 1861 una casa sita donde llaman Nogueiredo en el barrio de Casaldeite de esta parroquia de San Miguel, linda con camino real viejo, al sur en el camino de primer orden y otro que conduce a Benquerencia)
Non puiden evitar a tentación de agregar este mapa do 1748 xa que nos da moita información sobre o Camiño Real, pertence a un litixio deste ano pero o que me chama a atención nel é a toponimia.
Se vos fixades ben, fala do camiño que ven de Ribadeo (aínda non saíra o decreto que concretaría os camiños reais) e fala dos Campos de Pousada non so dos Campos, o que nos fai pensar precisamente en se habería algunha pousada … e así se demostra.
Algún día escoitastedes falar da Casa do Camín?. Parece ser que ala polo 1800 esta casa coñecíase como Casa Andrade, sendo o seu primeiro Dono Tomás Andrade.
En casa Andrade daban de comer e dormir, aínda que non tiñan cabalerizas, Esta pousada pasaría a chamarse co tempo “ o Parador Do Camín” , chegando aos nosos días o nome da casa, a casa do Camín. Así o relata Dora Francisca Flores Fernández nunha entrevista que realizou Don Emilio Piñeiroa para os seus estudo sobre o Camiño Real.
Podemos engadir a modo anecdótico un recordo que nos transmitiu precisamente Dora porque así llo contaron os seus, e que faí referencia a unha a un suceso vivido neste Parador.
Un home que pasara a noite na pousada, díxolle ao dono Tomás antes de partir “Longaniza, morganiza, pié de porco y su cachiza, el cantor y su mujer, todos van a mi fardel, descalzan zapatos viejos y calzan zapatos nuevos, eso es deber algo señor amo?
Don Tomás que non entendera nada, por non facer o feo dixo – No hombre no…
Pero unha vez que o transeúnte marchou botou en falta o xamón, a cabeza de porco, uns chourizos e deixou os seus zapatos vellos e levou os novos de Tomás.
Cabe decir que a mellora dos camiños reais a comezos xa do século XIX a parte de favorecer o intercambio de mercadorías da costa co interior, impulsou o servizo de reparto de cartas, que empezaron a chegar en carruaxe ou dilixencia compartindo coche con viaxeiros. Os coches tan so admitían tres viaxeiros e tiraban por el catro mulas así o explica Henry Inglis no seu libro Spain in 1830.
Sabemos a ciencia certa que no 1845 había unha administración en Lugo da que dependían outras estafetas coma a de Betanzos, Ferrol e Mondoñedo e as estafetillas de Monforte , Sarria, Viveiro e Ribadeo, polo que así constatamos o paso destas dilixencias polo pobo, tendo en conta que as postas de correos se distanciaban unhas das outras por uns 15 ou 20 km posiblemente teríamos en San Miguel unha posta de correos, concretamente no chamado Correo Vello.
UNHA ANÉCDOTA NO CAMIÑO
Contan os maiores que na época en que os xastres andaban polas casas cosendo, un xastre achegouse nunha noite de vento a unha casa situada no camiño real na zona das Valgas. Naquela época había tres eucaliptos de gran altura ao longo do camiño (hoxe tan so queda un). O pobre xastre na súa andaina viu a sombra dun home moi grande que braceaba perseguíndoo, tal medo colleu que correndo entrou na casa sen abrir o puxigo de abaixo e escondeuse morto de medo debaixo da lareira.
A dona da casa cando escoitou o ruído da caída, achegouse e viu restos de sangue dende a entrada da porta á cociña, pensando que a gata lle parira na casa cunha vasoira dispúxose a sacala de debaixo da lareira pero o que saíu foi o xastre morto de medo, cunha ferida na testa e encima vareado.
Moitas grazas a Emilio Piñeiroa pola súa axuda desinteresada.
