Praza do Souto

Praza do Souto

jueves, 24 de noviembre de 2016

Venancio Santar




Venancio Santar Abraido

“En la casa del que esto escribe se custodia una hermosa sobrecarta ejecutoria de hidalguia de la carta ejecutoria expedida el 8 de agosto de 1497 a favor de Alvar González de la Casa solar de Santar de San Miguel de Reinante del cual descendia nuestro padre Don Agustín Lence Santar.
Alvar era nieto de otro Alvar González dueño de la Casa Santar, quien con la nobleza de Galicia, llamada por el rey Juan II asistió a la guerra de Baeza contra los moros”

 D. Eduardo Lence Santar y Guitian (Mondoñedo 1873-1960)



Encontramos varias ramas da familia Santar nos últimos séculos ademáis da de San Miguel, como por exemplo en Cabarcos ou en Mondoñedo. Descendente da familia Santar foi tamén o persoaxe do que nos ocupamos, Venancio Santar Abraído, ese nome que sempre vimos gravado na lápida central do bonito panteón de granito e vidreiras emplomadas, que preside un espazo destacado no cemiterio de San Miguel de Reinante. Non econtramos en cambio testimonios vivos que nos conten algo da sua historia, mais aló de que foi o persoaxe que doou o cemiterio, co convencemento, na maioria dos casos, de que foi un cura da parroquia.

Venancio Santar naceu en 1844 en San Salvador de Piñera (Luarca), feito que quizais se debera a profesión de seu pai. Era fillo de Fernando Santar (médico ciruxán), e neto de Alonso Santar (escribán), os dous de naturales de San Miguel de Reinante. A sua nai foi Josefa G. Abraído, natural de Taramundi. En 1864 á morte do pai, sabemos que eran seis os fillos que este deixaba: Clemente en Puerto Rico, e Venancio e Jesús en la Habana; en compañía da viuva, na sua casa de San Miguel de Reinante, quedaban as tres irmás Escolástica, Carmen e Vicenta.

O resto do coñecemento que temos da sua historia chegóunos gracias a hemeroteca, pois o seu legado fixo escribir mais dunha páxina de prensa, e algún que otro auto xudicial.
“ALMANAQUE GALLEGO”, publicación nacida en Arxentina a finais do século XIX dirixida polo lugués Manuel Castro López, adícalle un artigo, e fala del como El Filántropo D. Venancio Santar Abraido.
(...) era amante de la  ilustración, la poesía y, naturalmente, además de la propia, las lenguas latina, francesa e inglesa; en su testamento ordenó destinar 40.000 reales a la construcción de un nuevo cementerio en su parroquia.


En xullo de 1905 “ DIARIO DE PONTEVEDRA” facíase eco dunha noticia procedente de Lugo que titulaba “TESTAMENTO FAMOSO”, e comenzaba decindo:

"Hace ocho años falleció un acaudalado propietario, procedente de Mejico y vecino de San Miguel de Reinante.
Dotado de generosos sentimientos y en su afán de hacer algún bien positivo a su pueblo natal, dejó dispuesto que a su muerte, “despues cumplir y pagar todo lo ordenado, del sobrante que resulte de la liquidación, venta y redondeo de todos mis intereses, instituyo por mis únicas y universales herederas a cien muchachas honradas que se encuentren entre los quince y los treinta años de edad escogiendo entre las más pobres y necesitadas; de la parroquia de San Miguel de Reinante sesenta, y las otras cuarenta, también de las mas pobres y necesitadas, de la parroquia de San Pedro de Benquerencia”.

Como albaceas testamentarios han sido designados varios señores de marcada significación y respetabilidad, tanto por los cargos públicos que algunos desempeñan cuanto por la posición social que todos ocupan.


Venancio Santar morreu o 4 de agosto de 1898 en Puente Viesgo (Cantabria) aos 54 anos de idade solteiro e sin descendencia, e a pesar de que as suas intencións eran claras, sete anos despois, parte do seu legado estaba por cumplir. Aos dous anos do seu pasamento xa se había buscado un terreo axeitado, cumprido cos trámites eclesiásticos e gubernativos e comezaban a fabricarse os nichos do novo cemiterio. En octubro do 1900 faciase o primeiro enterramento, coa  oposición dalgunhos veciños próximos, que nunha carta ao gobernador rexeitaban a obra alegando razóns de saude pública.

Non aconteceu o mesmo coa disposición final do seu testamento. En xullo de 1905 os albaceas nomeados a pesar da respetabilidade que a noticia lles atribuía, non habían feito nada por elexir as mulleres que serían beneficiarias do legado de Venancio Santar. A noticia de prensa seguia decindo:
(...) que por las circunstancias especiales que entraña esta cuestión, por el grave y transcendental carácter que reviste y por la condición misma de las personas que intervienen en ella, no es necesario decir que está llamando la atención y que llegará sin duda a dar juego hasta en  los mismos tribunales de justicia, donde se halla ya el oportuno expediente”
Non temos noticia de cal foi o remanente don bens de Venancio Santar Abraído, pero sí de que o reparto levóuse a cabo, non sin certas diferenzas de criterio a hora de elexir as cen beneficiarias, porque en novembro de 1909, 11 anos despois da sua morte, “EL CORREO DE GALICIA” recolle unha noticia de tribunais dictando sentencia
(...) en el pleito seguido por el Juzgado de Ribadeo por Antonia Rodríguez Rico sobre nulidad de la lista de herederos de D. Venancio Santar Abraído y reconocimiento a la demandante del derecho a figurar en la aludida lista.
Os restos de Venancio Santar Abraído foron exhumados e trasladados desde Cantabria o día 3 de novembro de 1905, para reposar no panteón que a sua familia edificou en lugar preeminente do cemiterio co que el agasallou ó seu pobo, para ben dos seus veciños.
Para rematar, cabe decir que na data do seu falecemento, vivian en San Miguel de Reinante duas irmás solteiras e dous sobriños, fillos dunha delas, e que por documentos que nos achegaron, e testimonio do único descendente vivo da familia que coñecemos, as casas donde viviron os últimos membros da familia Santar están situadas na praza do Souto de San Miguel de Reinante.

Venancio Santar




Venancio Santar Abraido

“En la casa del que esto escribe se custodia una hermosa sobrecarta ejecutoria de hidalguia de la carta ejecutoria expedida el 8 de agosto de 1497 a favor de Alvar González de la Casa solar de Santar de San Miguel de Reinante del cual descendia nuestro padre Don Agustín Lence Santar.
Alvar era nieto de otro Alvar González dueño de la Casa Santar, quien con la nobleza de Galicia, llamada por el rey Juan II asistió a la guerra de Baeza contra los moros”

 D. Eduardo Lence Santar y Guitian (Mondoñedo 1873-1960)



Encontramos varias ramas da familia Santar nos últimos séculos amais da de San Miguel, como por exemplo en Cabarcos ou en Mondoñedo. Descendente da familia Santar foi tamén o persoaxe do que nos ocupamos, Venancio Santar Abraído, ese nome que sempre vimos gravado na lápida central do bonito panteón de granito e vidreiras emplomadas, que preside un espazo destacado no cemiterio de San Miguel de Reinante. Non econtramos en cambio testimonios vivos que nos conten algo da sua historia, mais aló de que foi o persoaxe que doou o cemiterio, co convencemento, na maioria dos casos, de que foi un cura da parroquia.

Venancio Santar naceu en 1844 en San Salvador de Piñera (Luarca), feito que quizais se debera a profesión de seu pai. Era fillo de Fernando Santar (médico ciruxán), e neto de Alonso Santar (escribán), os dous de naturales de San Miguel de Reinante. A sua nai foi Josefa G. Abraído, natural de Taramundi. En 1864 á morte do pai, sabemos que eran seis os fillos que este deixaba: Clemente en Puerto Rico, e Venancio e Jesús en la Habana; en compañía da viuva, na sua casa de San Miguel de Reinante, quedaban as tres irmás Escolástica, Carmen e Vicenta.

O resto do coñecemento que temos da sua historia chegóunos gracias a hemeroteca, pois o seu legado fixo escribir mais dunha páxina de prensa, e algún que otro auto xudicial.
“ALMANAQUE GALLEGO”, publicación nacida en Arxentina a finais do século XIX dirixida polo lugués Manuel Castro López, adícalle un artigo, e fala del como El Filántropo D. Venancio Santar Abraido.
(...) era amante de la  ilustración, la poesía y, naturalmente, además de la propia, las lenguas latina, francesa e inglesa; en su testamento ordenó destinar 40.000 reales a la construcción de un nuevo cementerio en su parroquia.


En xullo de 1905 “ DIARIO DE PONTEVEDRA” facíase eco dunha noticia procedente de Lugo que titulaba “TESTAMENTO FAMOSO”, e comenzaba decindo:

Hace ocho años falleció un acaudalado propietario, procedente de Mejico y vecino de San Miguel de Reinante.
Dotado de generosos sentimientos y en su afán de hacer algún bien positivo a su pueblo natal, dejó dispuesto que a su muerte, “despues cumplir y pagar todo lo ordenado, del sobrante que resulte de la liquidación, venta y redondeo de todos mis intereses, instituyo por mis únicas y universales herederas a cien muchachas honradas que se encuentren entre los quince y los treinta años de edad escogiendo entre las más pobres y necesitadas; de la parroquia de San Miguel de Reinante sesenta, y las otras cuarenta, también de las mas pobres y necesitadas, de la parroquia de San Pedro de Benquerencia”.

Como albaceas testamentarios han sido designados varios señores de marcada significación y respetabilidad, tanto por los cargos públicos que algunos desempeñan cuanto por la posición social que todos ocupan.


Venancio Santar morreu o 4 de agosto de 1898 en Puente Viesgo (Cantabria) aos 54 anos de idade solteiro e sin descendencia, e a pesar de que as suas intencións eran claras, sete anos despois, parte do seu legado estaba por cumplir. Aos dous anos do seu pasamento xa se había buscado un terreo axeitado, cumprido cos trámites eclesiásticos e gubernativos e comenzaban a fabricarse os nichos do novo cemiterio. En octubro do 1900 faciase o primeiro enterramento, coa  oposición dalgunhos veciños próximos, que nunha carta ao gobernador rexeitaban a obra alegando razóns de saude pública.

Non aconteceu o mesmo coa disposición final do seu testamento. En xullo de 1905 os albaceas nomeados a pesar da respetabilidade que a noticia lles atribuía, non habían feito nada por elexir as mulleres que serían beneficiarias do legado de Venancio Santar. A noticia de prensa seguia decindo:
(...) que por las circunstancias especiales que entraña esta cuestión, por el grave y transcendental carácter que reviste y por la condición misma de las personas que intervienen en ella, no es necesario decir que está llamando la atención y que llegará sin duda a dar juego hasta en  los mismos tribunales de justicia, donde se halla ya el oportuno expediente”
Non temos noticia de cal foi o remanente don bens de Venancio Santar Abraído, pero sí de que o reparto levóuse a cabo, non sin certas diferenzas de criterio a hora de elexir as cen beneficiarias, porque en novembro de 1909, 11 anos despois da sua morte, “EL CORREO DE GALICIA” recolle unha noticia de tribunais dictando sentencia
(...) en el pleito seguido por el Juzgado de Ribadeo por Antonia Rodríguez Rico sobre nulidad de la lista de herederos de D. Venancio Santar Abraído y reconocimiento a la demandante del derecho a figurar en la aludida lista.
Os restos de Venancio Santar Abraído foron exhumados e trasladados desde Cantabria o día 3 de novembro de 1905, para reposar no panteón que a sua familia edificou en lugar preeminente do cemiterio co que el agasallou ó seu pobo, para ben dos seus veciños.
Para rematar, cabe decir que na data do seu falecemento, vivian en San Miguel de Reinante duas irmás solteiras e dous sobriños, fillos dunha delas, e que por documentos que nos achegaron, e testimonio do único descendente vivo da familia que coñecemos, as casas donde viviron os últimos membros da familia Santar están situadas na praza do Souto de San Miguel de Reinante.

miércoles, 9 de noviembre de 2016

A guerra do Rif

Foto cedida por Nelly de Moreda.


DESPIDIÉNDOSE

"Han tenido la atención de visitarnos despidiéndose de nosotros los soldados de esta provincia Ramón Penabad y Modesto Flores, de San Miguel de Reinante; Juan, José y Antonio Rodríguez y Belarmino Iglesias, de Santiago de Reinante; el cabo Antonio Otero y el Soldado Francisco Edrosa, de San Pedro de Benquerencia; Antonio Vega Villaamil, de San Justo de Cabarcos; Tomás Barreira, de San Cosme; y Leandro Villarino Canto de Cillero de Mariñaos.
Que la suerte les acompañe a todos."

            Isto saía publicado en El Norte de Galicia o día 16 de agosto de 1921, pronto sentimos a curiosidade de saber qué destino levarían tan atentos mariñáns, se quedarían na península ou irían destinados a África (que así era como se clasificaba, en primeiro termo, o destino para facer a "mili" no exército de terra, en tempos non moi remotos).

            Non nos fixo falta camiñar moito, apartando a vista do recadro da nosa noticia, simplemente dando unha ollada á páxina enteira, comprobamos que ese día o tema militar acapara a portada do periódico e  polo relato que fai, a cidade enteira vive una xornada de patriotismo, adhesión e empatía co Exercito.
             "Momentos de verdadera emoción en Lugo.
La despedida tributada a la fuerzas fué una imponente manifestación de patriotismo"

            Tres días antes a autoridade militar de Lugo, remitiu escrito ao alcalde comunicándolle a partida, e este escribiu un bando que fixo colocar nun  dos lugares mais céntricos da cidade, pedindo que " el acto de despedida sea una grandiosa manifestación de amor a España y de cariño a los valientes soldados."

            Foron despedidos no cuartel de San Fernando por varias comisións cidadás que os agasallaron  coa recadación de varias colectas (entregadas ao xefe do rexemento) e outra composta por distinguidas damas lucenses, las cuales les repartieron tabaco, medallas y escapularios. 
Despois de vibrantes discursos patrióticos saíron en formación polo centro da cidade dirixíndose á estación do tren..." y un público numeroso victoreaba sin cesar a las tropas."

            Na estación foron despedidos tamén por numeroso e emocionado público de todas as clases sociais, emoción que se desbordou á hora de arrancar o tren aos acordes de la Marcha Real executada pola Banda del Regimiento.

            Era o domingo 14 de agosto de 1921, o Rexemento de Infantería Zamora nº 8 partía para África por ferrocarril as 17:34 horas, e con el os nosos veciños e outros moitos lucenses... MARCHABAN PARA A GUERRA DE AFRICA!!!.

            Un mes antes o exército español en África sufriu, ao mellor a derrota máis amarga da súa historia con mais de 12.000 mortos segundo os historiadores, ... Pero iso é outra historia; outra historia, que coa perspectiva dos anos trocaría o patriotismo, o triunfalismo e a emoción en indignación, vergoña e dor.

            Hoxe a información está ao alcance de todos. “Guerra de África 1921”,  “Guerra del Rif”, “Desastre de annual”, Abd El-Krim, “Batalla de Alhucemas”.


 Traballo de Campo de Faustino González Recalde

jueves, 3 de noviembre de 2016

o panteón de Santar

Ao longo dos anos presidiu o centro do cemiterio de San Miguel, solitario e sempre cun pequeno aro de misterio.
Hoxe na lápida vemos gravado  un nome, Venancio Santar Abraido, pero… ¿quen foi este home?¿ Un bispo? ¿Un sacerdote?¿ Que ilustre personaxe repousa neste lugar?
Venancio Santar Abraido naceu no 1844 en San Salvador de Piñera (Oviedo).
Foi fillo  de Fernando Santar cirurxán e natural de San Miguel de Reinante e Josefa G. Abraído de Taramundi.
A penas se sabemos da súa vida, salvo que emigrou con menos de vinte anos  á Habana xunto cun irmán, Xesús, e que anos despois fixo fortuna en México.
Faleceu con 54 anos en Puente Viesgo (Cantabria) intuímos que aqueixado dunha enfermidade e alí foi enterrado nun primeiro momento.
Antes de falecer nomeou varios albaceas que velarían polo cumprimento do seu testamento, entre as súas disposicións ordeaba que se doarían cuarenta mil reais para a construcción dun novo cemiterio na parroquia de San Miguel de Reinante. 
Dous anos despois do seu falecemento,  o cemiterio estaba construído facéndose o 26 de outubro do 1900 o primeiro enterramento. 
Catro anos despois comezouse a construír o panteón que todos coñecemos, e os seus restos foron trasladados dende Cantabria a San Miguel.
Na cláusula do seu testamento  ordenaba ademais aos seus albaceas que despois de cumprir e pagar todo o ordenado, do sobrante instituía por herdeiras universais a cen mozas honradas entre quince e trinta anos, sesenta da parroquia de San Miguel e corenta da Parroquia de San Pedro de Benquerencia.
Parece que houbo certos problemas co pagamento desta disposición por parte dos albaceas e o caso foi tratado incluso no congreso dos deputados. O caso é que a  lista destas cen rapazas foi  feita non sen algunha que outra reclamación de rapazas que se crían prexudicadas por non figuraren na lista.

Hoxe deixamos este pequeno recordo en agradecemento ao seu bo facer polo pobo.

Traballo de campo de Faustino González Recalde. 

Panteón de Santar, por Andrés Bourio